Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı bu sabah sosyal medyada bir paylaşım yaptı. Paylaşımda, şöyle dedi:
“Ülkemize ait eşsiz lezzetlerimiz sınırları aşmaya devam ediyor. Bursa Kestane Şekeri ve İpsala Pirinci’nin AB’den coğrafi işaret tescili almasıyla, tescilli ürün sayımız 42’ye yükseldi. Coğrafi işaretli ürünlerimiz bölgelerinin bereketli topraklarına bereket katacak. Hayırlı, uğurlu olsun.”
Böylece Bursa özeline baktığımızda ise AB’den coğrafi tescil alan ilk ürünümüz Gemlik Zeytini olmuş ve bunu geçen yıl temmuz ayında Bursa Şeftalisi ve ardından Bursa Siyah İnciri takip etmişti. Şimdi ise dördüncü ürünümüz olan Bursa Kestane Şekeri de AB’den tescil edildi.
Bu noktada size bazı kavramları anımsatmak istiyorum.
Coğrafi işaret, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir.
Tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işareti olarak tanımlanır.
Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.
Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.
Bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe işareti” denir.
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan; üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denir.
Ayrıca Geleneksel Ürün Adı da Menşe adı veya mahreç işareti kapsamına girmeyen ilgili piyasada bir ürünü tarif etmek için geleneksel olarak en az otuz yıl süreyle kullanıldığı kanıtlanan adlar, aşağıdaki şartlardan en az birini sağlaması hâlinde geleneksel ürün adı olarak tanımlanır:
a) Geleneksel üretim veya işleme yöntemi yahut geleneksel bileşimden kaynaklanması.
b) Geleneksel hammadde veya malzemeden üretilmiş olması.

BURSA’NIN MENŞE ADLI VE COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİ ŞUNLAR
Bursa’nın Menşe Adlı Coğrafi İşaretli Ürünleri şöyledir:
“Bursa Kestanesi, Bursa Santa Maria Armudu, Bursa Siyah İnciri, Bursa Şeftalisi, Gemlik Atı, Gemlik Zeytini, Gürsu Deveci Armudu, Hasanağa Enginarı, Karacabey Soğanı, Keles Kirazı, İznik Müşküle Üzümü, İznik Çinisi.”
Menşe adı olarak da Keles Sorgun Peyniri, Keles Çörek Otu Yağı, Kulaca Salçası, Çitli Madensuyu, İnegöl Alası, İnegöl Pırasası başvuru konumunda bekliyor.
Bursa’nın Mahreç İşaretli Coğrafi İşaretli Ürünleri ise şunlardır:
“Bursa Bıçağı, Bursa Cantık, Bursa Cevizli Lokumu, Bursa Döner Kebabı, Bursa Havlusu, Bursa Kestane Şekeri, Bursa Pideli Köfte, Bursa Süt Helvası, Bursa Tahinli Pide, Bursa Üzüm Şırası, Bursa İpeği, Kemalpaşa Tatlısı, Müşküle İğne Oyası, Orhangazi Gedelek Turşusu, Yenişehir Biberi, Zeyniler Hinkalı, İnegöl Büryanı, İnegöl Cerrah Kuru Fasulye, İnegöl Köfte, İnegöl Piyazı, İnegöl Sütlü Kadayıfı, İnegöl Çıbrıkası, İznik Derbent Dokuması.”
Bunların dışında Mahreç İşareti olarak Ardahan Yöresi Ahıska Türkleri Geleneksel Giysileri, Bursa Dede Çorbası, Bursa Kestaneli Lahana Dolması, Bursa Fukara Keşkülü, Hünkar Beğendi, Nebi Dede Çorbası, Tirilye Zeytini başvuru konumunda bekliyor.

AB COĞRAFİ İŞARET TESCİLİ
Tescil edilerek ilimize özgü olduğu kabul edilen ürünlerin sadece ülke sınırlarında değil uluslararası alanda tanıtılması gerekir.
Bunun için Avrupa Birliği Tescili büyük önem taşır. Bu süreç uzun ve oldukça zor olmuş olsa da ilimize özgü olan Gemlik Zeytini bunu başarmıştı. Bursa‘nın ilk ülkemizin de 12. AB coğrafi işaretine tescil ürünü olarak yerini almıştı. İlimizde ayrıca İnegöl Köfte, Bursa Şeftalisi, Bursa Siyah İnciri ve son olarak Bursa Kestane Şekeri ile ilgili olarak AB nezdinde tescil başvurusu yapılmıştı.
2024 yılında AB’den coğrafi işaret tescili alan 24’üncü ürün Bursa şeftalisi oldu. Ardından da Bursa Siyah İnciri geldi. Şimdi ise 42. ürün olarak Bursa Kestane Şekeri kabul edildi.
Böylece AB coğrafi işaretine sahip ülkemizin 42 ürünün 4’ü Gemlik Zeytini, Bursa Şeftalisi, Bursa Siyah İnciri ve Bursa Kestane Şekeri oldu.

BTSO BAŞKANI İBRAHİM BURKAY NE DEDİ?
BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, Bursa Kestane Şekerinin 42. ürün olarak AB’de tescil edilmesi ile ilgili şunları söyledi:
“AB tescili üreticiye ve kent ekonomisine önemli katma değer sağlayacak. Bursa Kestane Şekeri, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) girişimleriyle Avrupa Birliği’nden (AB) coğrafi işaret tescili aldı. Bursa Kestane Şekerimizin adını dünyaya taşıması; üreticilerimize, ticaretimize ve ihracatımıza önemli katkılar sağlayacak. Kentimiz ve ülkemiz için hayırlı olsun.
BTSO, Bursa’nın geleneksel lezzetlerini uluslararası ölçekte markalaştırmak amacıyla coğrafi işaret tescil çalışmalarını sürdürüyor. Bugüne kadar yurt içinde yedi farklı ürünün tescil sürecine öncülük ettik. Yapılan çalışmalar sonucunda Bursa Siyah İnciri, Gemlik Zeytini ve Bursa Şeftalisinin ardından Bursa Kestane Şekeri de kentin AB’den tescil alan dördüncü ürünü oldu.
Bursa, coğrafi yapısı, tarımsal üretimi, tarihi ve kültürel çeşitliliği ile geleneksel ürünler bakımından Türkiye’nin en zengin şehirlerinden biridir. Sahip olduğumuz değerleri koruyarak gelecek nesillere aktarmayı hedefliyoruz.
Bu doğrultuda şehrimize özgü geleneksel ve yöresel ürünler için coğrafi işaret tescili alma çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bursa Kestane Şekeri için yürüttüğümüz Avrupa Birliği Coğrafi İşaret Tescil sürecini başarıyla tamamladık. AB Komisyonu, yaptığımız başvuruyu uygun bularak resmi tescili gerçekleştirdi. Bu tescil, kestane şekerinin kökeni, üretim yöntemi ve kültürel bağlarıyla Bursa’ya ait olduğunu tüm dünyaya belgelemiştir.
Ayrıca bu tescil, kestane şekerinin doğru koşullarda üretilmesini güvence altına alırken, ulusal ve uluslararası tanıtımını da güçlendirecek. Bursa Kestane Şekerimizin dünya çapında bilinirliğinin artması, üreticilerimize, ticaretimize ve ihracatımıza önemli katkılar sunacaktır. Kentimiz ve ülkemiz için hayırlı olsun.”

BİRKAÇ NOT
2018 yılı sonuna kadar ilimize ait 8 adet coğrafi işaretli ürün bulunmakta iken bugün bu sayı 23’i mahreç ve 12’si menşe olmak üzere toplam 35’e ulaştı. Böylece ilimiz bulunduğu Marmara Bölgesi‘nde sahip olduğu coğrafi işaret sayısı bakımından ilk sırada yer aldı. 7 mahreç ve 6 tane de menşe başvurusu da bekliyor.
Bu alandaki farklılığın artırılmasına yönelik olarak Bursa’da Belediyeler, Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları, Ziraat Odaları ve Kooperatif Birlikleri birlikte çalışmalarını yürütmekte. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bursa İl Müdürlüğü de çalışmalara rehberlik görevi görmekte.
Kentimizde yapılan ilk tescil, Gemlik Atı olarak 10.12.2002 tarihinde Askeri Veterinerlik Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı tarafından yapılan başvuru sonucu menşe tescili olarak yapıldı.
İlk mahreç tescili de İnegöl Köftesi olarak İnegöl Ticaret Odası tarafından 28.02.2006’da yapılan başvuru sonucunda hayata geçti.

SON SÖZ
Bursa’nın markalaşması sürecinde bu coğrafi işaretler ve özellikle AB tarafından onaylanmış coğrafi işaretlere sahip ürünlerimizin artmasının önemli olduğunu düşünüyorum.
Bu coğrafi işaret sayımızı önce ulusal ardından da AB özelinde arttırmak için herkes kendi üzerine düşeni yapmalı.
İşte bu noktada bu sürece katkı koyan ve koyacak olan kişi, kurum ve markalara şimdiden teşekkür ediyorum.